#วัคซีนไอพีดี
#ฉีดดีไหม #ฉีดตั้งแต่2เดือนเลยหรือไม่
วัคซีนไอพีดี (IPD) เป็นวัคซีนสำหรับการป้องกันการติดเชื้อแบคทีเรียที่ชื่อ Streptococcus pneumoniae ชนิดลุกลาม หลายคนคงสงสัยว่าเชื้อตัวนี้คืออะไร อยู่ที่ไหน และทำไมมันถึงลุกลาม ที่สำคัญคือ “ฉีดดีไหม” และเริ่มฉีดตั้งแต่อายุ 2 เดือนเลยดีไหม (ที่สำคัญกว่านั้นคือ คุ้มค่ากับเงินที่เราเสียหรือไม่ ?)
เชื้อแบคทีเรียชนิดนี้พบได้ในช่องจมูก ช่องปากในคนทั่วไปได้ถึง 35% โดยเฉพาะในเด็กอายุ 2-3 ปี ก่อโรคได้ หากไม่รุนแรงก็มีอาการเหมือนหวัดคออักเสบทั่วไป แต่หากมันลุกลามไกลกว่านั้นเราจะเรียกโรคนั้นว่า #ไอพีดี (invasive pneumococcal disease)
โดยมักลุกลามไปยัง 3 ที่หลัก ๆ ก็คือ
- ปอด ทำให้ปอดอักเสบ
- ติดเชื้อในกระแสเลือด และ
- เยื่อหุ้มสมอง ทำให้เยื่อหุ้มสมองอักเสบ
ซึ่งไม่ว่าลุกลามไปที่ตำแหน่งไหนก็อันตรายทั้งนั้น และอาจถึงแก่ชีวิตได้ หากถามว่าเจอบ่อยไหมที่ลุกลาม ยกตัวอย่างการเกิด ‘เยื่อหุ้มสมองอักเสบ’ จากไอพีดี พบได้ 10-80 รายต่อประชากรเด็กแสนคนที่อายุต่ำกว่า 5 ปี ... จะว่าเยอะก็เยอะ จะว่าน้อยก็น้อยครับ แต่พอเจอที ‘หนัก’ ได้เลย พ่อหมอก็มักเปรียบเปรยคล้าย "การโดนรถชนบนทางด่วน" คือเจอไม่บ่อย แต่ถ้าโดนก็หนักได้เลย
กลุ่มที่เสี่ยงต่อไอพีดีที่ควรฉีด (หากฉีดได้) ก็คือ เด็กเล็กอายุน้อยกว่า 2 ขวบ เด็กในสถานรับเลี้ยงเด็ก และกลุ่มที่มีโรคประจำตัวเรื้อรังที่ไม่ควรเสี่ยงติดเชื้อเลย เช่น โรคหัวใจ โรคไต โรคธาลัสซีเมียชนิดรุนแรง โรคไตวายเรื้อรัง เป็นต้น
#ฉีดดีไหม
การป้องกันย่อมดีกว่าการรักษาครับ ซึ่งประเทศพัฒนาแล้ววัคซีนไอพีดีจะถูกบรรจุเป็นวัคซีนพื้นฐานอยู่แล้ว แต่ในไทยวัคซีนไอพีดียังเป็นวัคซีนเสริมอยู่ครับ นั่นแปลว่า “จ่ายเงินฉีดเอง” ขึ้นกับบริบทของแต่ละครอบครัวครับ ในทางปฏิบัติคงคุ้มค่าอยู่แล้วหากเทียบกับตอนลูกป่วยต้องนอน รพ. จากโรคที่ป้องกันได้ และอาจมีผลแทรกซ้อนจากการติดเชื้อที่รุนแรงอีกด้วย
#ทำไมต้องฉีดตั้งแต่2เดือน
#ฉีดเร็วก็มีภูมิคุ้มกันก่อน #ยิ่งเด็กยิ่งเสี่ยง โดยหากไล่เรียงตามอายุที่ก่อโรคจะพบว่าช่วงอายุที่พบไอพีดีมากที่สุด คือ น้อยกว่า 1 ปี1 (มากกว่าครึ่งเกิดก่อนอายุ 1 ขวบ) โดยสามารถรับวัคซีนไอพีดีได้ตั้งแต่อายุ 2 เดือนพร้อมวัคซีนพื้นฐานตามเกณฑ์ที่อายุ 2, 4, 6 และ 12-15 เดือน (รวม 4 เข็ม)
หากฉีดก็ควรฉีดก่อนขวบครับ 4 เข็มหากเริ่มฉีดก่อนอายุ 6 เดือน
หากเริ่มฉีดหลังอายุ 6 เดือน แต่น้อยกว่า 1 ปี ฉีด 3 เข็ม โดยสองเข็มแรกห่างกัน 2 เดือนเข็มที่ 3 ฉีดตอนอายุ 12-15 เดือน หากเริ่มฉีดหลังอายุ 1 ขวบฉีด 2 เข็มห่างกันสองเดือนก็พอครับ
วัคซีนไอพีดีในท้องตลาดสำหรับเด็กอายุน้อยกว่า 2 ขวบเป็นชนิดคอนจูเกต (conjugated vaccine) มี 2 แบบคือแบบครอบคลุม 10 สายพันธุ์ และครอบคลุม 13 สายพันธุ์ โดยผลข้างเคียงของวัคซีนก็ไม่ต่างจากวัคซีนชนิดอื่น ๆ ก็คือ มีโอกาสแพ้ได้แม้จะน้อยก็ตาม และการเกิดไข้หลังจากรับวัคซีน นั่นเอง สำหรับรายละเอียดแนะนำให้สอบถามคุณหมอที่ฉีดวัคซีนให้ลูกเพิ่มเติมครับ
แล้วลูกพ่อหมอฉีดไหม อย่างที่เคยบอก ‘จัดเต็ม’ ครับ วัคซีนเสริมทุกตัว เพราะแค่ลูกเป็นไข้หวัดธรรมดาก็น่าสงสารมากแล้ว ถ้าเป็นไอพีดีจะขนาดไหน ไม่เสี่ยงดีกว่าครับ
#หมอวินเพจเลี้ยงลูกตามใจหมอ
ลิงก์ข้อมูลขององค์การอนามัยโลก
Ref.1
https://www.who.int
