วัคซีนตับอักเสบเอ

โรคตับอักเสบเอ เป็นโรคติดต่อทางเดินอาหารที่เกิดจากเชื้อไวรัสตับอักเสบเอ สามารถแพร่กระจายได้รวดเร็ว โดยทางอาหารและน้ำดื่มที่มีการปนเปื้อนเชื้อนี้ ไวรัสตับอักเสบ เอ มีความคงทนต่อความร้อนและความเย็นได้ดี อาหารและน้ำที่ไม่ได้ทำให้สุกสะอาดจริงๆ เช่น การลวก การแช่แข็ง จะไม่สามารถฆ่าเชื้อไวรัสตับอักเสบเอได้ และประชากรส่วนใหญ่ในโลก โดยเฉพาะกลุ่มที่มีอายุน้อยกว่า 20 ปี ลงมาจะยังไม่มีภูมิคุ้มกันต่อเชื้อไวรัสตับอักเสบเอ เนื่องจากการที่มีสุขอนามัยที่ดี ทำให้เป็นกลุ่มเสี่ยงที่จะได้รับเชื้อ และทำให้เกิดการระบาดได้ ดังที่ได้เห็นการระบาดในโรงเรียน ในมหาวิทยาลัยบางแห่ง ฯลฯ ที่ทำให้ผู้ป่วยมีอาการตัวเหลือง ตาเหลือง ที่เรียกว่า ดีซ่าน และในบางรายอาจมีผลแทรกซ้อนทำให้เกิดตับวาย และเสียชีวิตได้ (ประมาณ 3 ใน 1,000 ราย)

วัคซีนตับอักเสบเอ คืออะไร

วัคซีนป้องกันไวรัสตับอักเสบเอที่มีใช้กันเป็นวัคซีนชนิดเชื้อไม่มีชีวิต ฉีด 2 ครั้ง ห่างกันในช่วง 6-12 เดือนการฉีดวัคซีนไม่ทำให้ผู้ที่ได้รับวัคซีนป่วยเป็นโรคตับอักเสบ เป็นวัคซีนที่มีผลข้างเคียงน้อยมาก ส่วนใหญ่เป็นแค่เจ็บตรงบริเวณที่ฉีดเล็กน้อย ไม่ค่อยมีรายงานเรื่องไข้ ฯลฯ และสามารถกระตุ้นภูมิคุ้มกันต่อไวรัสตับอักเสบเอในผู้ที่ได้รับวัคซีน เมื่อฉีดครบ 2 เข็ม ได้เป็นอย่างดี

ใครบ้างที่ต้องฉีดวัคซีนตับอักเสบเอ

กลุ่มคนที่เสี่ยงต่อการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบ A สูงได้แก่

1. นักท่องเที่ยวที่จะไปท่องเที่ยวยังถิ่นที่มีการระบาดของเชื้อไวรัสตับอักเสบ A เช่น asia,Mexico,Africa,Southern and eastern europe ควรจะได้รับการฉีดวัคซีนก่อนไป 1 เดือน
2. ประชาชนที่อาศัยในถิ่นระบาด
3. กลุ่มรักร่วมเพศ
4. พวกที่ติดยาเสพติด
5. ผู้ป่วยโรคตับอักเสบเรื้อรัง
6. ผู้ป่วยที่ต้องเติมเลือดบ่อยๆ
7. บุคคลากรที่ทำงานในโรงพยาบาลหรือห้องปฏิบัติการ
8. ผู้ประกอบอาหาร
9. บุคคลากรในกองทัพ
10. ถ้าหากจะฉีดวัคซีนในเด็กอายุน้อยกว่า 15 ปีให้ฉีดโดยไม่ต้องเจาะหาภูมิ

ยังไม่มีข้อมูลเพียงพอที่จะสนับสนุนหรือคัดค้านการฉีดวัคซีนในบุคคลทั่วไปในประเทศไทย

วัคซีนตับอักเสบเอ ฉีดอย่างไร

ภูมิคุ้มกันที่ได้จากวัคซีนจะอยู่ติดตัวไปตลอดวัคซีนนี้สามารถฉีดให้ได้ในเด็กตั้งแต่อายุ 2 ปี ขึ้นไป ซึ่งเป็นช่วงที่เด็กมักจะเริ่มออกไปทานอาหารนอกบ้าน หรือกำลังเตรียมที่จะไปเข้าเรียนเตรียมอนุบาล ฯลฯ ซึ่งทำให้มีโอกาสสัมผัสเชื้อได้ง่ายขึ้น ในผู้ใหญ่ (เช่น คุณพ่อคุณแม่) ที่ยังไม่มีภูมิคุ้มกันต่อเชื้อไวรัสตับอักเสบ เอ นี้ ก็สามารถฉีดวัคซีนนี้ได้เช่นกัน โดยจะมีขนาดวัคซีนที่เพิ่มขึ้นสำหรับผู้ใหญ่ ซึ่งต้องฉีด 2 ครั้ง ห่างกัน 6-12 เดือนเช่นกัน 

ในเด็กที่มีปัจจัยเสี่ยง : เริ่มให้ในอายุมากกว่า 1 ปีขึ้นไป การฉีดวัคซีนจะฉีด 2 ครั้ง ห่างกัน 6 เดือน ในกรณีให้วัคซีนรวมในเข็มเดียวกันระหว่างวัคซีนป้องกันไวรัสตับอักเสบเอ และวัคซีนป้องกันไวรัสตับอักเสบบี จะมีวิธีการบริหารวัคซีนจำนวน 3 ครั้ง คือ ณ เดือนที่ 0, 1 และ 6
ในผู้ใหญ่ที่มีปัจจัยเสี่ยงที่ไม่เคยได้วัคซีนนี้มาก่อนและไม่มีภูมิคุ้มกันโรคนี้ : ฉีดวัคซีนนี้ 2 หรือ 3 ครั้ง ขึ้นกับชนิดวัคซีนโดยเป็นไปตามคำแนะนำของแพทย์

วัคซีนตับอักเสบเอ มีผลข้างเคียงอย่างไร

พบไม่มากอาจจะมีอาการเจ็บคอ เบื่ออาหาร ปวดศีรษะหลังฉีด 3-5 วัน และจะหายไปใน1-2 วัน อาการแพ้อย่างรุนแรงพบน้อยมาก

ใครบ้างที่ไม่สามารถฉีดวัคซีนตับอักเสบเอได้

1. เคยแพ้วัคซีนอย่างรุนแรง
2. ผู้ที่กำลังป่วยอยู่ ควรรอให้หายก่อน
3. ไม่มีรายงานว่าเกิดผลเสียต่อเด็กในครรภ์ ควรปรึกษาแพทย์ก่อนให้
4. เด็กอายุน้อยกว่า 2 ขวบ

ในรายที่มีปัญหาโรคตับ เช่น เป็นพาหะของไวรัสตับอักเสบ บี หรือมีปัญหาโรคตับประเภทอื่นอยู่แล้ว ก็ควรพิจารณาฉีด โดยปรึกษาแพทย์ประจำตัว เพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อน เช่น ตับวาย

ราคาวัคซีนตับอักเสบเอ

ค่าวัคซีนโรคตับอักเสบ A ราคาประมาณเข็มละ 1,800 บาท ต้องฉีด 2 เข็ม ห่างกัน 6 เดือน ส่วนไวรัสตับอักเสบ B ติดต่อทางเลือด และเพศสัมพันธ์ค่ะ

สิ่งสำคัญอีกอย่างหนึ่ง ที่คุณพ่อคุณแม่หลายคนอาจเกิดความสับสน ก็คือ คิดว่าการฉีดวัคซีนป้องกันไวรัสตับอักเสบ บีแล้ว จะสามารถป้องกันการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบ เอ ไปด้วย ซึ่งไม่ถูกต้อง เพราะในทางการแพทย์แล้ว ไวรัสตับอักเสบแต่ละชนิดจะมีลักษณะและความจำเพาะในตัวเอง การฉีดวัคซีนสำหรับเชื้อไวรัสตับอักเสบ บี ก็จะเกิดภูมิคุ้มกันเฉพาะเชื้อตับอักเสบบี เท่านั้น จะไม่ได้ป้องกันเชื้อตับอักเสบเอ ไปด้วย จึงจำเป็นต้องฉีดวัคซีนป้องกันไวรัสตับอักเสบเอ ในกรณีที่ต้องการภูมิคุ้มกันสำหรับตับอักเสบเอ

บทความแนะนำสำหรับคุณแม่

1. วัคซีนในเด็กมีอะไรบ้าง

2. อาการข้างเคียงหลังฉีดวัคซีน

3. วัคซีนเสริม

เรียบเรียงโดย : Mamaexpert Editorial Team

อ้างอิง

สมาคมกุมารแพทย์แห่งประเทศไทย.โอฬาร พรหมาลิขิต และคณะ.“วัคซีน….น่ารู้”.วัคซีนตับอักเสบเอ จำเป็นหรือไม่ ใช้อะไรพิจารณา;หน้า 41-44.กรุงเทพฯ.[ค้นเมื่อวันที่ 13 ธันวาคม 2560]